Waarom doen we wat we doen?

Een verwarrend begrip: kunstzinnig onderwijs. In de meeste gevallen zal men er onder verstaan het geven van kunstonderwijs, maar in een steinerschool heeft de combinatie van kunst en onderwijs meer ladingen.

Natuurlijk wordt het steineronderwijs geassocieerd met veel kunstzinnige activiteiten. Dat is ook meestal het onderscheidende dat als eerste genoemd wordt als iemand vraagt wat steineronderwijs nu eigenlijk is.

Dat is ook wel terecht, want we doen ook veel aan kunstonderwijs. Niet alleen in de vele extra kunstvakken die we gedurende de hele schooltijd geven. Dat is een enorme variëteit aan vakken die de leerlingen de mogelijkheid bieden andere kwaliteiten te ontwikkelen dan alleen de cognitieve vermogens. Meestal worden daaronder ook de ambachtelijke vakken verstaan. Dat zijn strikt genomen geen kunstvakken, maar zij bereiden ook wel voor op het kunstzinnige werk.

Bijzonderder is, dat we in de steinerschool het kunstzinnige ook gebruiken om in de niet-kunstvakken de lesstof op een andere manier te verwerken. We bieden onderwijs aan voor de volledige mens, voor hoofd, hart en handen. Via het hoofd vindt het denken zijn ingang, in het hart gaan alle gevoelens de ronde en de handen (en andere ledematen) zijn de werkers van de ‘wil’. Het kunstzinnig verwerken van leerstof maakt de brug tussen het hoofd (denken) en de handen (doen/wil). Het geeft kleur aan de lesstof, maakt het ‘eigen’, verinnerlijkt het. Dat dit goed werkt, merken we dagelijks in de periodelessen. 

Een anders aspect van het kunstzinnige onderwijs op de steinerschool is het vormgeven van het onderwijs zelf. Vanaf de start van eerste Waldorfschool in 1919 is telkens de nadruk gelegd op het kunstzinnig vormgeven van alle lessen. Elke les moet eigenlijk een kunstwerk zijn, vormgegeven in een creatief proces. Dan wordt de leerling ook meegenomen in dit creatieve proces en kan de lesstof echt leven voor de leerlingen.

Hoe maak je jouw les tot een creatief proces en laat je de leerlingen daar ook deel van uitmaken. Dat vraagt heel veel van de leraar in de voorbereiding en vraagt een voortdurend bewustzijn tijdens de les, dat het niet gaat om “kale” kennisoverdracht, maar om een ontwikkelproces dat je met elkaar aangaat. We leven als pedagoog een gevoel van ‘schoonheid’ voor. Dit schept eerbiedkrachten die belangrijk zijn binnen het groeiproces van elke mens. 

Vanaf de kleuterklas krijgen de kinderen nat-in-nat schilderen, tekenen, vormtekenen, boetseren met bijenwas of boetseerklei. Toneel wordt vaak gebruikt bij de jaarfeesten en bij de taallessen.